روان‌نویس | رضا کاکرودی - روانشناس بالینی و روان‌درمانگر

چگونه نامگذاری احساسات می‌تواند سلامت روان شما را متحول کند؟

وقتی احساساتتان نامی ندارند...  
تصور کنید در یک روز شلوغ کاری، ناگهان احساس سنگینی می‌کنید، اما نمی‌دانید این حس، استرس است، اضطراب است یا خستگی محض؟ بسیاری از ما در تشخیص دقیق احساساتمان مشکل داریم و این ابهام، مدیریت هیجانات را سخت‌تر می‌کند. در روانشناسی، به این توانایی «دانه‌بندی هیجانی» (Emotional Granularity) می‌گویند: مهارتی که به شما اجازه می‌دهد احساسات خود را نه به صورت کلی («حالم بد است»)، بلکه با جزئیات دقیق («احساس تنهایی می‌کنم» یا «تحت فشار هستم») شناسایی کنید.  

ـ دانه‌بندی هیجانی چیست و چرا مهم است؟  
بر اساس تحقیقات " لیزا فلدمن بارت " (عصب‌شناس برجسته)، افرادی که دانه‌بندی هیجانی بالاتری دارند:  
- واکنش‌های هیجانی مناسب‌تری نشان می‌دهند.  
- کمتر در دام اضطراب یا افسردگی می‌افتند.  
- روابط بین‌فردی قوی‌تری دارند.  

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد افرادی که می‌توانند حداقل " ۲۵ احساس متفاوت " را نام ببرند، در مقایسه با کسانی که تنها ۱۰ احساس را می‌شناسند، ۳۰٪ سریع‌تر از موقعیت‌های استرس‌زا بهبود می‌یابند!  

ـ چگونه دانه‌بندی هیجانی را تقویت کنیم؟  
۱. " دفترچه هیجانات " روزانه داشته باشید:
هر شب، احساسات روزانه خود را با جزییات بنویسید. به جای «امروز روز بدی بود»، بنویسید: «احساس ناامیدی کردم چون پروژه عقب افتاد» یا «به دلیل انتقاد همکارم، خجالت زده شدم».  

۲. " دایره لغات هیجانی " خود را گسترش دهید:  
از اصطلاحات کلی («خوشحالم») فراتر بروید. مثلاً:  
- به جای «غمگین»: دلتنگی، اندوه، پشیمانی.  
- به جای «خشم»: کلافگی، رنجش، عصبانیت.  

۳. " تمرین ذهن‌آگاهی " (Mindfulness):
هنگامی که هیجانی شدید را تجربه می‌کنید، مکث کنید و از خود بپرسید:  
- این احساس دقیقاً شبیه چیست؟  
- در بدنم چگونه Manifest شده است؟ (مثلاً تپش قلب، گُرگرفتگی)  

ـ یک مثال واقعی:  
سارا، پس از تمرین دانه‌بندی هیجانی، متوجه شد که «اضطراب» او در محل کار، در واقع ترکیبی از «ترس از شکست» و «احساس بی‌کفایتی» است. با شناسایی دقیق این احساسات، توانست راهکارهای هدفمندی مانند صحبت با مدیرش یا شرکت در دوره‌های آموزشی را اجرا کند.  

ـ نتیجه‌گیری:

" احساسات نامرئی، تأثیرات بسیار واقعی دارند."
دانه‌بندی هیجانی مانند گذاشتن عینک با وضوح بالا روی احساسات است. هرچه این مهارت را بیشتر پرورش دهید، کنترل شما بر واکنش‌های هیجانی و کیفیت زندگیتان افزایش می‌یابد.  

🧠 " چالش هفته:" امروز که حس «ناخوشایندی» داشتید، مکث کنید و از خود بپرسید: «این دقیقاً چه نامی دارد؟» پاسخ شما چیست؟ در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید!  

+ کپی‌رایت محفوظ است. بازنشر این مطلب تنها با ذکر منبع («رضاکاکرودی | روانشناس بالینی و رواندرمانگر») مجاز است. +
✅ برای دسترسی به مطالب انحصاری بیشتر، صفحه ما را دنبال کنید!